درس هشتم
ويژگيهاي فعل 1

  ويژگيهاي فعل

1 – شخص شش تا (3 مفرد، 3 جمع)
اول شخص مفرد : مي روم / جمع : مي رويم
دوم شخص مفرد .مي روي / جمع : مي رويد
سوم شخص مفرد : مي رود / جمع : مي روند
2 – زمان (1- ماضي – مضارع – آينده)
3 – گذر :‌ناگذر و گذرا
4 – معلوم و مجهول
5 – وجه فعل  

  شناسه شخص هر فعل است و هميشه همراه فعل مي آيد.

اول شخص مفرد: مَ
دوم شخص مفرد: ي
سوم شخص مفرد: دَ / Ø

اول شخص جمع: يم
دوم شخص جمع: يد
سوم شخص جمع: ند  

  اختلاف شناسه را در سوم شخص مفرد توضيح دهيد.

شناسه ي سوم شخص مفرد در فعل مضارع «دَ» است. مانند مي رود ، مي دانَد . اما در سوم شخص مفرد فعل ماضي ( به جزالتزامي) علامتي ندارد. نداشتن علامت را با Ø رفت Ø شنيد Ø گفته بود Ø رفته است Ø  

  بن فعل بر دو نوع است

بن ماضي : سوم شخص ماضي ساده يا مصدر بدون –َ ن پاياني
مانند : ديدن –َ ديد / كاشتن -> كاشت

بن مضارع = فعل امر مفرد بدون به آغازي :‌مانند ببين حذف بيِِِ ِ -> بين/ برو حذف بيِِ -> رو  

  روش ساخت صفت مفعولي

بن ماضي + ه / ﻪ : شناخته ، ديده ، گفته و ....  

  زمان هاي اصلي فعل :

1 – ماضي گذشته
2 – مضارع (حال و آينده)
3 – آينده  

  انواع ماضي

1 – ماضي ساده = بن ماضي + شناسه (رفتم ، رفتيم _ رفتي ، رفتيد_ رفت Ø رفتند )
2 – ماضي استمراري = مي + ماضي ساده (مي رفتم ، مي رفتيم_ مي رفتي ، مي رفتيد_ مي رفت Ø ،مي رفتند)
3 – ماضي بعيد = صفت مفعولي + بودم ، بودي ، بود ، بوديم ، بوديد، بودند (رفته بودم ، رفته بوديم _ رفته بودي، رفته بوديد _ رفته بود Ø ، رفته بودند)
4 – ماضي التزامي = صفت مفعولي + باشم ، باشي ، باشد، باشيم ، باشيد، باشند (رفته باشم ، رفته باشيم _ رفته باشي ، رفته باشيد_ رفته باشد ، رفته باشند)
5 – ماضي نقلي = صفت مفعولي + ام، اي ، است،‌ايم، ايد، اند (رفته ام ،رفته ايم _ رفته اي ، رفته ايد _ رفته است Ø ، رفته اند)  

  انواع مضارع :

1 – مضارع اخباري = مي + بن مضارع + شناسه
(مي روم ، مي رويم _ مي روي، مي رويد _ مي رود، مي روند)
2 – مضارع التزامي = ب + بن مضارع + شناسه
(بروم ، برويم _ بروي، برويد _ برود ، بروند)  

  آينده :

خواهم ، خواهي ، خواهد، خواهيم، خواهيد ، خواهند + مصدر مرخم = (بن ماضي) (خواهم رفت ، خواهيم رفت _ خواهي رفت ، خواهيد رفت _ خواهد رفت ، خواهند رفت)  

  بياموزيم :
نقش نماي اضافه
1 – نقش نماي اضافه ، چه اهميتي دارد؟ نشانه آن چگونه است؟

نقش نماي اضافه موجب ايجاز و اختصار در كلام مي شود نشانه ي آن –ِ در هنگام اضافه شدن دو كلمه به يكديگر است.  

  2 – مثالي بزنيد كه نشان دهد در نقش نماي اضافه موجب ايجاز و اختصار جمله است.

احمد كتاب دارد. كتاب را خوانديم - كتاب احمد را خواندم .
كيف قهوه اي است، آن را خريدم - كيف قهوه اي را خريدم.
دو جمله به يك جمله تبديل شده است.